Talk:Smolensk Voivodeship

Gloger, Geografia historyczna

Zygmunt Gloger, Geografia historyczna ziem dawnej Polski. W tekście 63 autentycznych rycin, Kraków 1903

Województwo Smoleńskie.

W wieku IX Smoleńsk nad górnym Dnieprem był głównem miastem narodu słowiańskiego Krywiczów. W wieku XI został stolicą udzielnego księstwa, które w wieku XIV stało się hołdowniczem Litwy, w roku zaś 1404 Witołd przyłączył je zupełnie do Wielkiego księstwa i zamienił z czasem na województwo. Za Zygmunta I zdobył Smoleńsk r. 1514 Wielki książę moskiewski, Wasyl Iwanowicz, a król ustąpił go Moskwie traktatem z roku 1522. Odtąd przez lat 89 Smoleńsk należał do Moskwy. W roku 1611 odzyskał go Zygmunt III i przywrócił dawne województwo, które, jako województwo polskie, faktycznie istniało tylko przez lat 56, gdyż w roku 1654, za Jana Kazimierza, opanował Smoleńsk car Aleksy Michałowicz, a rozejm Andruszowski roku 1667 zezwolił na przyłączenie Smoleńska do Rosyi, co ostatecznie potwierdził traktat Grzymułtowskiego w roku 1686.

Senatorów krzesłowych miało to województwo trzech, to jest: biskupa, wojewodę i kasztelana smoleńskich. Dzieliło się na dwa powiaty: Smoleński i Starodubowski. Starostwo grodowe smoleńskie należało do wojewody. Herb województwa jest: laska złota, czyli berło, w tarczy szarej, na chorągwi czerwonej. Jako województwo tytularne dla pamiątki historycznej nie przestało istnieć do końca Rzeczypospolitej, odprawując sejmiki swoje, tak zwane egzulanckie, w Wilnie: województwo w kościele OO. Bernardynów, a powiat Starodubowski u Karmelitów Bosych pod Ostrą Bramą. Na sejmikach tych wybierano z każdego powiatu po dwóch posłów sejmowych i po dwóch deputatów na trybunał. Mundur województwa był kontusz karmazynowy, żupan i wyłogi granatowe. Powiat Starodubowski dla odróżnienia używał kontusza szafirowego, a żupana i wyłogów barwy słomianej. Przedostatnim biskupem tytularnym smoleńskim był znany dziejopis Adam Naruszewicz, a ostatnim Tymoteusz Gorzeński.

---